Ik heb wel wat met modellen. En dan heb ik het niet over dames die kleding showen, maar over mentale hulpmiddelen om complexiteit te doorgronden en te communiceren*.
Modellen helpen mij complexiteit te begrijpen. Ze helpen mij patronen herkennen en verschaffen mij een taal om met anderen te kunnen communiceren. Tegelijk zie ik de beperking ervan. De valkuil is dat ik alles maar krampachtig probeer te passen binnen een model en het model een doel op zich is geworden. Elke consultant lijkt wel heilig in een model te geloven, of commercieel heel succesvol met zo’n model te zijn (zoals bijvoorbeeld management drives).
Dit voorjaar leerde ik een model kennen dat uitblinkt in eenvoud. Daar hou ik van. Peter Paul Gerbrands van de Panassembla Academy kwam met het model van Jung. Ik had daar eerder het nodige over gelezen maar pas nu viel het kwartje… Jung onderscheidt vier basisfuncties, en vanaf je geboorte is er eentje dominant (zie afbeelding). De tegenpool ervan kost je de meeste moeite.
Afgedreven
Goh. Ik realiseer me dat ik heel lang me heb aangepast aan de rationele denkwereld die onze westerse wereld domineert. Terwijl ik in de grond meer een intuïtief gevoelsmens ben, maar dat paste niet paste in het ‘systeem’ waarin ik verkeerde (gezin, school, werk). Ik paste me aan, en dreef steeds verder af van mijn eigen kern. Argumenteren en logica (meten is weten) stonden centraal in mijn denken en doen. Pas de laatste jaren maak ik de reis terug naar mijn eigen kern en kracht.
Allemaal echte denkers
Ik ben echt niet de enige. Hoe komt het toch dat zo veel mensen zo zijn afgedreven van hun eigen kracht? Dat is verklaarbaar door de ontwikkelingen in onze maatschappij de afgelopen eeuwen. De dominantie van denken begon met de boekdrukkunst. Daarmee zijn we begonnen waarnemingen te veralgemeniseren. Het industriële en het ICT-tijdperk brachten mechanisatie en ontmenselijking. Dat stimuleerde het rationaliseren en voedde instrumenteel, technocratisch denken.
De jaren zestig brachten eindelijk een revival van het gevoel. Maar die paar decennia kunnen eeuwen rationalisatie niet neutraliseren. Intuïtie en ervaren (de irrationele as) zijn nog steeds stiefkind van onze samenleving. In het onderwijs, bijvoorbeeld, krijgen ze nog steeds nauwelijks aandacht. Toch hebben we deze vaardigheden harder nodig dan ooit.
Managementroman
Hoe leg je een maatschappij vol denkers een model uit, op een manier die niet alleen ratio aanspreekt maar ook de verbeelding en de intuïtie prikkelt? Mijn dierbare HNW gilde netwerk collega Denise Hulst vond het antwoord. Ze schreef een ‘managementroman’; een vorm die inspeelt op de behoefte aan meer menselijkheid. Haar boek Wat voor type ben jij? gaat over een model dat is afgeleid van Jung, Myers-Briggs MBTI. Het boek leest als een roman. Het gaat over mensen van vlees en bloed, over echte mensen.
Wat voor type ben jij? past in een verhaaltraditie die wij in Nederland nog niet zo kennen. Boeken uit die verhaaltraditie zijn onder andere gepubliceerd in Amerika en Zweden. Eliyahu Goldratt – Het Doel bijvoorbeeld, een spannend detectiveverhaal waarin hoofdpersoon Alex Rogo vecht voor het behoud van zijn bedrijf en zijn huwelijk. Of Marianne en Ann Frederiksson – De 11 Samenzweerders: een gedramatiseerde documentaire over Afdeling Vijf, die langzaam in een crisis raakt. Het zijn voorbeelden van boeken waarin het verhaal een theorie uitlegt en uitvergroot terwijl het leest als een roman.
Voor mij is het op dit moment een perfecte symbiose: een boek dat zowel mijn vertrouwde ratio aanspreekt als mijn creatieve voorstellingsvermogen prikkelt. Daar heb ik geen dames op een catwalk voor nodig.
| Wat voor type ben jij? is een managementroman over het dagelijkse leven van mensen op de werkvloer die met het dagelijkse gedoe er het beste van willen maken met elkaar. Het is het verhelderende verhaal van Nathalie, die leert werken met MBTI. Door de vragen en twijfels van Nathalie én de vragen die je zelf moet beantwoorden, leer je je eigen voorkeuren en die van je collega’s herkennen en kun je een inschatting maken van ieders type. Je krijgt concrete handvatten aangereikt waardoor je beter begrijpt waarom ieder doet zoals hij doet. De beste basis om iedere taak tot een goed einde te brengen. |